CPU และ GPU ชื่อดูคล้ายคลึงกันเหมือนพี่น้องคลานตามกันมา ทั้งสองต่างเป็นระบบหน่วยประมวลผลชุดคำสั่งด้วยกันทั้งคู่ มีความเก่งรอบด้านที่สามารถช่วยแบ่งเบาภาระการทำงานร่วมกันได้ และบางภารกิจก็สามารถทำแทนกันได้ บางเรื่องก็สลับที่ทดแทนกันไม่ได้ แต่ถ้ามีทั้งคู่มาอยู่รวมกันบนเครื่องคอมพิวเตอร์ชุดเดียวกัน คอมพิวเตอร์เครื่องนั้นจะมีขุมกำลังที่ทรงประสิทธิภาพ
CPU : (Central Processing Unit) หน่วยประมวลผลกลาง เปรียบเสมือนสมองกลของเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยจะรับชุดคำสั่งผ่านหน่วยความจำ RAM ที่มีการส่งข้อมูลชุดคำสั่งมาจาก Hard Disk Storage Device อุปกรณ์สำหรับจัดเก็บข้อมูล และ Peripheral Device อุปกรณ์ต่อพ่วงต่างๆ เช่น Mouse, Keyboard, Printer, USB Drive เป็นต้น
CPU จะต้องแบกรับภาระทุกกิจกรรมที่เกิดขึ้นกับเครื่องคอมพิวเตอร์ เริ่มต้นตั้งแต่การเปิดเครื่อง เปิดโปรแกรมต่างๆ ขึ้นมาทำงาน ไปจนถึงขั้นตอนการปิดเครื่อง การทำงานทุกกระบวนการจะช้าหรือเร็ว CPU เป็นตัวกำหนดและประมวลผลลัพธ์ออกมา ความซับซ้อนของงานแต่ละประเภทก็ไม่เท่ากัน CPU จึงมีการพัฒนาคุณสมบัติรุ่นใหม่ๆ ที่มีสเปคสูงขึ้นออกมาเกือบทุกปี จาก 2 ค่ายดัง Intel และ AMD ที่คุ้นหูกันดี เพื่อให้สามารถรองรับการวิเคราะห์ประมวลผลชุดคำสั่งของงานหนักๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
GPU : (Graphics Processing Unit) หน่วยประมวลผลภาพกราฟิก นิยมเรียกกันว่า การ์ดจอ เป็นชุดอุปกรณ์ที่มีความสำคัญสำหรับคอมพิวเตอร์ชนิดนึง ทำหน้าที่ประมวลผลส่งข้อมูลสัญญาณภาพให้กับหน้าจอ Monitor ในรูปแบบภาพนิ่ง และ ภาพเคลื่อนไหว ไฟล์วีดีโอต่างๆ ถ้าเกิดว่าเครื่องคอมพิวเตอร์ไม่มีการ์ดจออยู่เลย ก็จะไม่สามารถมองเห็นผลลัพธ์ที่ CPU ประมวลผลออกมาทางหน้าจอแสดงผลได้ การแสดงผลของคอมพิวเตอร์ จะทำงานผ่านอุปกรณ์การ์ดจอได้ 2 ประเภท คือ
-
การ์ดจอออนบอร์ด (Onboard) ที่ทางผู้ผลิตออกแบบมาให้ชิปประมวลผลภาพกราฟิกอยู่ใน CPU เพื่อรองรับการแสดงผลออกทางหน้าจอด้วยคุณภาพได้ในระดับนึง
-
การ์ดจอแยกอิสระ (Dedicated Graphics) ก็คือ GPU นั่นเอง เป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบมาสำหรับประมวลผลงานด้านกราฟิกโดยเฉพาะ เพื่อรองรับคุณภาพงานกราฟิกที่เน้นความละเอียดสูง เช่น งานออกแบบ การเล่นเกมส์ เป็นต้น
GPU ยี่ห้อที่ได้ยินกันบ่อยสุด คือ NVIDIA มีการพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ ออกมาให้สามารถรองรับการประมวลผลความซับซ้อนของงานกราฟิกและเกมส์หนักๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สมจริงมากขึ้น รุ่นใหม่ล่าสุดของ NVIDIA คือรุ่นอะไร
ถึงแม้ CPU จะมีความสามารถในการคำนวนชุดคำสั่งงานได้อย่างซับซ้อนออกมาเป็นผลลัพธ์ได้เองก็ตาม แต่ CPU ก็มีรูปแบบกระบวนการประมวลผลตามลำดับข้อมูลของชุดคำสั่งที่เข้ามา และสามารถจัดการกับการประมวลผลกราฟิกได้ดีในระดับนึง แต่เมื่อ CPU มาเจอชุดคำสั่งของงานกราฟิกที่มีความละเอียดซับซ้อนสูงมาก จะส่งผลให้ CPU มีการทำงานที่หนักมากเกินไป ในบางครั้งอาจจะเกิดขีดความสามารถของตัวเองที่สามารถจัดการงานกับกราฟิกทั้งหมดให้ออกมาแสดงผลได้อย่างรวดเร็ว GPU จึงมีบทบาทเข้ามาช่วยแบ่งเบาภาระการประมวลผลของ CPU ในส่วนของงานเฉพาะด้านกราฟิก ให้มีประสิทธิภาพในการประมวลผลและแสดงผลที่มีความสมจริงมากที่สุด
ตลาดของ GPU ส่วนใหญ่จะได้รับความนิยมจากกลุ่มนักเล่นเกมส์ รองลงมาจะเป็นกลุ่มนักออกแบบงานกราฟิก และปัจจุบันกลายเป็นว่ามีการแพร่หลายเข้าไปในกลุ่มนักขุด Crypto มากขึ้นด้วยเช่นกัน ทำให้เห็นถึงรูปแบบการแสดงผลภาพแบบเรียลไทม์เป็นที่สนใจจากหลายกลุ่มมากขึ้น
CPU และ GPU อะไรคือสิ่งที่แตกต่างกัน ไม่ใช่แฟนทำแทนกันไม่ได้ เพราะ GPU ไม่สามารถทำหน้าที่แทน CPU ได้ คอมพิวเตอร์มีชีวิตทำงานอยู่ได้เพราะมี CPU อยู่ด้วยตลอดเวลา วันใดที่ GPU เสีย เครื่องคอมพิวเตอร์ก็ยังคงมีชีวิตทำงานต่อไปได้ แค่การแสดงผลของคอมพิวเตอร์มีคุณภาพลดลงจากความเป็นจริงเท่านั่นเอง